Magdalena Dymek

magdalena.dymek@triplepr.pl

„Platforma oszustów”

LinkedIn to platforma, która ma wspierać rozwój kariery, budowanie sieci kontaktów i dzielenie się osiągnięciami zawodowymi. Jednak dla wielu użytkowników jest także źródłem stresu i wątpliwości co do własnych kompetencji. U niektórych LinkedIn wzmacnia tzw. syndrom oszusta (ang. imposter syndrome), w ramach którego nawet wybitne/ych specjalistki/ów dręczy wewnętrzne przekonanie, że ich sukcesy są dziełem przypadku oraz lęk przed „demaskacją”. Jakie mechanizmy społeczne i psychologiczne za tym stoją? Jakie skutki ma syndrom oszusta w kontekście LinkedIn? Jak można sobie z nim radzić?

Kto czuje się „oszustem”?

Syndrom oszusta to pojęcie wprowadzone przez Pauline Clance i Suzanne Imes w 1978 roku. Badaczki zauważyły, że niektóre osoby, mimo obiektywnych sukcesów i zasług, mają trudność w uznaniu własnych osiągnięć i obawiają się, że wkrótce zostaną „zdemaskowane” jako oszuści. Szacuje się, że nawet 70% ludzi doświadcza syndromu oszusta przynajmniej raz w życiu (J. Sakulku, J. Alexander, 2011). Z kolei badanie przeprowadzone przez KPMG (2020) wykazało, że zmagają się z nim 3 na 4 kobiety na stanowiskach kierowniczych.

W kontekście LinkedIn to zjawisko może być jeszcze bardziej powszechne. Raport Asana Work Management Index (2023) wskazuje, że aż 64% profesjonalistów porównuje się do innych w mediach społecznościowych, co prowadzi do wzrostu poziomu stresu i obniżonej samooceny.

Jak LinkedIn wzmacnia syndrom oszusta?

1. Sukces bez kontekstu

LinkedIn to przestrzeń, w której użytkownicy selektywnie prezentują swoje osiągnięcia. Sukcesy są eksponowane, podczas gdy porażki i trudności pozostają w cieniu lub są przedstawiane jako cenne lekcje, które zawsze prowadzą do rozwoju i za które należy być wdzięcznym. Nawet mając wysoką świadomość zasad funkcjonowania social mediów, trudno nie ulec presji porównywania się do innych, gdy algorytmy podsuwają nam kolejne historie sukcesu. Postrzegamy profile innych jako całościowy obraz ich kariery, zapominając, że to tylko wycinek rzeczywistości, w którym brak miejsca na codzienne trudności, które nie zawsze są „po coś” i kończą się happy endem.

2. Społeczna presja i kultura „high-performance”

Mimo rosnącego trendu na prezentowanie zawodowego życia „bez lukru”, na LinkedIn nadal dominują treści promujące produktywność, rozwój i spektakularne osiągnięcia (choć czasem w sposób zawoalowany). W rezultacie użytkownicy mogą czuć presję, by dorównać innym i unikać przyznawania się do słabości. Badania pokazują, że osoby spędzające dużo czasu na przeglądaniu sukcesów innych w mediach społecznościowych mają większe skłonności do porównywania się i doświadczania syndromu oszusta (DM Bravata, 2020).

3. Algorytmiczny efekt bańki

Algorytmy LinkedIn faworyzują treści o wysokim zaangażowaniu, co oznacza, że posty dotyczące sukcesów (często grupy tych samych, powtarzających się osób) są częściej wyświetlane. Zjawisko to prowadzi do kognitywnego skrzywienia dostępności – tendencji do przypisywania większego prawdopodobieństwa zdarzeniom, które szybciej przychodzą do głowy. Użytkownicy są bardziej skłonni wierzyć, że „wszyscy wokół osiągają sukcesy”, ponieważ to właśnie te treści są im najczęściej prezentowane.

4. Wystawianie się na publiczną ocenę

Publikowanie postów, aktualizacji zawodowych czy osiągnięć na LinkedIn wiąże się z koniecznością konfrontacji z opiniami innych użytkowników. Reakcje w postaci lajków, komentarzy czy udostępnień mogą wzmacniać poczucie wartości, ale także generować lęk przed oceną. Osoby z syndromem oszusta często obawiają się, że ich treści nie zostaną dobrze przyjęte lub że ktoś zakwestionuje ich kompetencje publicznie. W efekcie mogą unikać aktywności na platformie, co z kolei prowadzi do jeszcze większego poczucia izolacji i wzmocnienia przekonania o własnej niewystarczalności.

5. W świetle reflektora

Ciekawym mechanizmem, który dodatkowo zniechęca niektórych do publikowania na LinkedIn i wzmacnia syndrom oszusta, jest tzw. efekt reflektora (spotlight effect). Sprawia on, że wydaje nam się, iż inni zwracają na nas znacznie większą uwagę, niż robią to w rzeczywistości – na LinkedIn może to prowadzić do paraliżu przed publikacją postów, bo obawiamy się krytyki, której najpewniej… nikt nawet nie wygłosi. Wiele osób unika jakiejkolwiek aktywności na platformie, obawiając się, że każde ich słowo będzie drobiazgowo analizowane i oceniane przez wszystkich w sieci. Tymczasem prawdopodobnie nikt nie przygląda się nam tak uważnie, jak nam się wydaje, a nasze doświadczenie jest cenniejsze, niż podpowiada nam wewnętrzny krytyk.

Jak radzić sobie z syndromem oszusta na LinkedIn?

1. Zmiana sposobu konsumpcji treści

Świadome korzystanie z LinkedIn i zdystansowanie się od idealizowanych narracji może pomóc w zmniejszeniu syndromu oszusta. Badanie przeprowadzone przez American Psychological Association (2022) pokazuje, że osoby ograniczające porównania w mediach społecznościowych doświadczają większej satysfakcji zawodowej.

2. Świadome budowanie własnej narracji

Zamiast skupiać się na perfekcyjnej autoprezentacji, warto wprowadzić autentyczność do komunikacji na LinkedIn. Im mniej jesteśmy sobą, tym większy lęk, że ktoś „przyłapie nas” na oszustwie. Ponadto, dzieląc się zarówno sukcesami, jak i wyzwaniami, można przyczynić się do normalizacji zawodowych trudności i pokazać pełniejszy obraz kariery.

3. Praca nad samooceną i rozwój kompetencji

Badania pokazują, że osoby rozwijające tzw. mindset wzrostu (C. Dweck, 2006) mają mniejsze skłonności do syndromu oszusta. Kluczowe jest postrzeganie własnych umiejętności jako dynamicznych i podlegających rozwojowi, zamiast jako stałych i „niewystarczających”.

4. Społeczność jako wsparcie, nie zagrożenie

Zamiast porównywać się do innych, warto budować sieć kontaktów opartą na wzajemnym wsparciu. Mentoring, wymiana doświadczeń i rozmowy z osobami, które także mierzyły się z syndromem oszusta, mogą pomóc w jego przezwyciężeniu.

Syndrom oszusta na LinkedIn to realny problem, który dotyka wielu profesjonalistów, niezależnie od poziomu ich doświadczenia.

Świadomość mechanizmów, które go wzmacniają, oraz wdrażanie strategii radzenia sobie z nim może pomóc w bardziej zdrowym i efektywnym korzystaniu z platformy. Ostatecznie, kariera to nie tylko sukcesy, ale także droga pełna wyzwań – i to właśnie ich przezwyciężanie czyni nas lepszymi specjalistami.

 

📅 POKONAJ SYNDROM OSZUSTKI! POKAŻ SIĘ NA LINKEDIN!
Boss(ki) branding – LinkedIn dla Liderek!🕚 25.03 | 11:00

📩 Zapisz się: https://triplepr.clickmeeting.com/pokonaj-syndrom-oszutski-linkedin-dla-liderek-czyli-boss-ki-branding-w-praktyce-/register

Pokaż się na LinkedIn! Przekonaj się, że możesz wyróżnić się w sposób naturalny i zgodny ze sobą!

Prelegentki:

  • Małgorzata Mielcarek: dziennikarka TVN24, autorka książki „Jesteś oszustką. Syndrom, który cię niszczy”, w której porusza temat syndromu oszustki i jego wpływu na życie zawodowe kobiet.
  • Marta Iwanowska-Polkowska: psycholożka, coach i trenerka, znana jako „Coachyca”. Prowadzi „Manufakturę Rozwoju”, gdzie wspiera kobiety w rozwoju osobistym i zawodowym.

Prowadząca:·

  • Agnieszka Malesza-Malesza: ekspertka w budowaniu marki osobistej na LinkedIn, doradczyni w zakresie strategii komunikacji, współwłaścicielka agencji Triple PR.

Zapraszamy na webinar!